زنجان به ثبوتی می نازد

از لحظه‏‏‏ ای که خبر بر‏کناری پروفسور ثبوتی از ریاست مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه را شنیدم، به تعریف دکتر حسابی از "جهان سوم" ایمان بیشتری پیدا کردم.
دکتر حسابی می‏گوید: "روزی در آخر ساعتِ کلاسِ درس، یک دانشجوی دوره دکترای اهل نروژ سوالی مطرح کرد که استاد شما از جهان سوم می‏آیید، جهان سوم کجاست؟
فقط چند دقیقه به آخر کلاس مانده بود، من در جواب او مطلبی را فی‏البداهه گفتم که روز به روز بیشتر به آن اعتقاد پیدا می‏کنم. من به آن دانشجو گفتم: جهان سوم جایی است که هر‏کس بخواهد مملکتش را آباد کند خانه‏اش خراب می‏شود و هر‏کس بخواهد خانه‏اش آباد باشد باید در تخریب مملکتش بکوشد."
ثبوتی سمبل کسانی است که علی‏رغم وجود شرایط مناسب برای زندگی در اروپا و آمریکا، بی ناز و ادّعا در ایران ماند و پذیرفت از تهران برود و در گوشه‎‎‏ای از شهر کوچک زنجان به تربیت دانشجو مشغول شود؛ اما جهان سوم و جهان سومی ها حتی او را هم تحمل نکردند.
در حدود هشتاد سال قبل هنگامی که دنیای فیزیک در ابتدای دو تحول بزرگ علمی آن دوران یعنی کوانتوم و نسبیت بود و نوید زایش "فیزیک نوین" را می داد، یوسف ثبوتی در اول شهریورماه 1311 در شهر زنجان به دنیا آمد. در سال 1329 به طور همزمان در دو رشتۀ کشاورزی و فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد که به دلیل علاقۀ زیاد به فیزیک، این رشته را برای تحصیل انتخاب کرد و سپس برای ادامۀ تحصیلات خود به دانشگاه تورنتو کانادا رفت و کارشناسی ارشد فیزیک را از این دانشگاه اخذ کرد. برای دورۀ دکترای تخصصی به دانشگاه شیکاگو آمریکا رفت و در رشتۀ نجوم و اختر فیزیک از این دانشگاه فارغ التحصیل شد. سال‏ها بعد و با تاخیری چهل ساله نسبت به دنیا و به کمک دکتر ثبوتی، فیزیک کوانتومی و نسبیت وارد دانشگاه‏های ما شد.
ثبوتی به علل مختلف شایستۀ قدردانی است؛ اگر تنها اثر وی تاسیس مرکز علوم پایۀ زنجان باشد باز هم باید دست وی را بوسید. بیست سال قبل کسی تصور هم نمیکرد روزی زنجان بتواند قطب علوم پایۀ زنجان شود و این همه مرهون تلاش‏های مرد سپید موی شهرمان، ثبوتی است.
ثبوتی جزو لا‏ینفک شهرمان زنجان شده است؛ بسیاری هستند که زنجان امروز را با ثبوتی می‏شناسند. ما همه مدیون ثبوتی هستیم.
ثبوتی اعتماد به نفس ما زنجانی‏ها را به خودمان برگرداند. وی اثبات کرد که می‏توان دور از مرکز کشور بود و رتبۀ اوّل کشور را بدست آورد. مرکز علوم پایه سال‏هاست که بالاترین مقالات علمی بین‏المللی را داراست. ثبوتی توانست با تلاش و پشتکار و بدون هیچ ادعایی مرکز علمیِ مدرنی را در شهر زنجان ایجاد کند که آرزوی بسیاری کشور‏هاست تا بتوانند نمونۀ مشابه آن را داشته باشند.
ثبوتی چشم و چراغ مردم زنجان بوده و پس از این نیز خواهد بود. زنجان و زنجانی‏ها سال‏هاست که به ثبوتی می‏نازند، تفاوتی هم برایشان ندارد که او حکم ریاست داشته باشد یا نه.